De vrije wil(1)

Recentelijk verschenen er diverse artikelen in Trouw over de vrije wil. Die bestaat niet, zo lees ik. Alles ligt vast in de structuur van het brein. Wij bestaan uit atomen, ons brein ook, en die atomen moeten de natuurwetten gehoorzamen. Ze hebben geen vrije wil. En dus kan een mens die uit atomen bestaat ook geen vrije wil hebben. Eigenlijk is een mens een machine.
Er zijn nu drie mogelijkheden:
a. Een mens heeft inderdaad geen vrije wil. Dat heeft zo z'n consequenties: zonder vrije wil geen verantwoordelijkheid. Machines zijn ook niet verantwoordelijk voor wat ze doen of juist niet doen.
Maar als een mens niet verantwoordelijk is voor zijn daden kan hij ook niet gestraft worden.
Machines worden ook niet gestraft. Ze worden wel gerepareerd, of gerecycled, of vernietigd.
Dat zou met een mens dus ook moeten gebeuren als hij een machine is.
Het is allemaal tegen ons gevoel: een mens heeft wel een vrije wil, hij moet gestraft worden voor slechte daden, en hij moet ook niet vernietigd worden als hij onbruikbaar is geworden.
Kortom, voor ons gevoel is een mens geen machine.
b. Wij bestaan weliswaar uit atomen, maar op de een of andere manier sluit dat niet uit dat wij een vrije wil hebben.
c. Wij bestaan niet uitsluitend uit atomen. Wat er dan meer zou moeten zijn is onbekend, want onze meetinstrumenten bestaan uit atomen, en die kunnen iets dat niet uit atomen bestaat niet registreren.
Dit iets zou dan de vrije wil mogelijk maken. Ook zou de ziel hieruit kunnen bestaan. Of God.